TROPEM SŁOWIAŃSKOŚCI

Po przeczytaniu Szeptuchy i Nocy Kupały Katarzyny Bereniki Miszczuk zafascynowały mnie dawne wierzenia przodków. W związku z tym postanowiłam poszperać trochę w odmętach Internetu i wyszukać garść faktów o wierzeniach Słowian. Oto i one :) 

MARZANNA

W wierzeniach zachodniosłowiańskich uznawana za Władczynię Życia i Śmierci, patronkę urodzaju, matkę bogów zbliżoną obrazowo do Matki Ziemi i pierwotnemu morzu. W Polsce pamiętana do dzisiaj. Nietrafne postrzega się Marzannę jako abstrakcyjne wyobrażenia zimy i śmierci.
Bogini ta patronuję również życiu, urodzajowi, plonom, bogactwu, zimie, czarom, wojnie, śmierci oraz zaświatowym siedzibom przodków.
Atrybuty Marzanny:
- wieniec;
- wianek;
- strój panny młodej;
- korale;
- złote jabłko;
- złoty klucz (otwarcie ziemi/wiosny lub zaświatów);
- zżęte zboże (zżęty = ścięty).
W wierzeniach ludowych oraz staropolskich woda, morze moczary, jaskinie, sen, itd. w opowieściach mitycznych stanowiły bramę do podziemi lub wyobrażenia metaforycznego zaświatów.
W czasie obrzędów następuje wczesnowiosenne zaślubienie jej z bogiem niebios i płodności, nazywanym w zależności podregionu – Zielonym Jerzym, Pięknym Jerzym (por. Jarowyt i Jaryło) czy unikatowo w Polsce Jasiem.

JARE ŚWIĘTO

Święto Matki Ziemi, poświęcone bogu Rodowi.
Przygotowując się do przyjęcia wiosny należało:
- uporządkować izby
- upiec placki
- przynieść witki wierzbowe z baziami
- pomalować jajka (symbol życia i płodności)
Pierwszy dzień świąt:
- organizowanie barwnego korowodu
- udanie się na święte wzgórze, by ucztować
- tańczono i śpiewano
Drugi dzień świąt:
- obmywanie się w świętej wodzie (dzisiejszy tzw. Śmigus – Dyngus)
- wieczorem odwiedzanie grobów zmarłych (zanoszenie im jedzenia)

SWAROŻYC

Bóg ognia. Syn Swaróga, boga słońca. Składano mu ofiary ze zmarłych. Gdy wpadł w gniew, mógł zesłać pożar.

WELES
(Trzygłów; Trojan)

Bóg zjawisk nadprzyrodzonych i zaświatów, a także opiekun zwierząt. Strzegł prasłowiańskiej krainy szczęśliwości zwanej Nawi.

MOKOSZ

Bogini płodności i patronka przędzenia oraz tkactwa.

WĄPIERZ

Zwany także wampirem to zmarły żywiący się krwią śmiertelnych. Innymi słowy ciało ożywione, wywodzące się z dusz samobójców, zmarłych na zarazę, znachorów, czarownic i czarowników. Według legend wysysał krew ze śpiących ludzi, którzy nie zdawali sobie z tego sprawy.

UTOPCE

Inaczej zwane topielcami, wodnikami, itp. Ludzie, którzy popełnili samobójstwo poprzez utopienie się lub zostali utopieni , a także płody kobiet które utonęły będąc w ciąży.
Cechy charakterystyczne:
- nienaturalnie duża lub mała głowa
- cienkie, pajęcze nogi
- zielone włosy
- wilgotne ubrania
Utopce topiły nieostrożnych pływaków oraz osoby, które chciały pomóc nieszczęśnikowi.
Wierzono, że jeśli utonęła matka, która zostawiła niemowlęta przy piersi, to gdy przyniesiono dziecko po zachodzie słońca na brzeg wody, wypływała i karmiła je.

RUSAŁKI

Piękne, młode dziewczyny, które utopiły się z powodu nieodwzajemnionej miłości lub wskutek porzucenia przez niewiernych kochanków. Lubiły zakładać wieńce z kwiatów i białe szaty. Często też wolały być nagie. Wabiły mężczyzn, by ci zwabieni ich ciałem i śpiewem, zostawali przez nie utopieni w wodzie.

PŁANETNIK
(zwany inaczej chmurnikiem i obłocznikiem)

Demon chmur deszczowych, burzowych i gradowych.
- strzelał piorunami do dusz nieochrzczonych dzieci
- sterował chmurami
- czerpał wodę z rzek za pomocą tęczy
By uniknąć ulewy ludzi układali widły, pogrzebacze, miotły lub dzwonili w blachę lub dzwony. By przyśpieszyć opady po polach dotkniętych suszą oprowadzano nagą dziewicę, oblewając ją wodą. Wabiono w ten sposób płanetnika. 

Źródła, z których korzystałam:

- http://www.bogowiepolscy.net/marzanna-1.html

- http://www.laliny.hekko24.pl/zw2.htm